Prokrastynacja - artykuł autorstwa Dagmary Dmitrzak na Strefapl
 |
| photo Silvia sala |
Prokrastynacja to nie lenistwo!
Prokrastynacja to nawyk odkładania
wykonania pewnych czynności na później. Objawia się brakiem motywacji do
działania, czasami aż fizyczną niechęcią, porzucaniem zadania w połowie
lub jego realizowaniem na tak zwaną „ostatnią chwilę”. Jest to zjawisko
bardzo powszechne o złożonym psychologicznym
podłożu, które nie ma nic
wspólnego z lenistwem. Aby pokonać prokrastynację, należy przed
wszystkim poznać jej przyczyny.„Nic mi się nie chce, nie mam siły, jestem do niczego, od pięciu miesięcy zbieram się żeby to zrobić. I co? I dalej nic. Co jest ze mną nie tak?” Brzmi znajomo? Dlaczego niektórych rzeczy nie możemy doprowadzić do końca, albo inaczej, dlaczego prokrastynujemy?
Prokrastynacja jest to nawyk odkładania wykonania pewnych czynności na później. Objawia się brakiem motywacji do działania, czasami aż fizyczną niechęcią, porzucaniem zadania w połowie lub jego realizowaniem na tak zwaną „ostatnią chwilę”. Jest to zjawisko bardzo powszechne o złożonym psychologicznym podłożu, które nie ma nic wspólnego z lenistwem. Aby pokonać prokrastynację, należy przed wszystkim poznać jej przyczyny.
„Słyszałam, że prokrastynacja to po prosu strach z wyższym wykształceniem”. Regina Brett
Przyczyny prokrastynacji możemy podzielić na 4 podstawowe grupy: te które wynikają z naszych lęków, naszych braków, naszego działania lub naszej kondycji psychofizycznej.
Zajmijmy się pierwszą grupą, czyli lękami. Najczęściej spotykanym lękiem który często hamuje nas przed zaangażowaniem się w działanie, jest lęk przed oceną, czyli inaczej lęk przed byciem osądzonym. Boimy się realizować zadanie z obawy przed tym, że efekty naszej pracy zostaną ocenione przez innych. Lęk przed porażką wynika często z naszych nieudanych poprzednich doświadczeń. Żeby uniknąć późniejszego cierpienia, nie angażujemy się wcale lub odkładamy moment rozpoczęcia zadania w nieskończoność. Lęk przed sukcesem jest formą lęku przed zmianami, które odniesienie sukcesu mogłoby zapoczątkować.
Druga grupa czynników powodujących brak motywacji do działania są braki.
Braki mogą dotyczyć zarówno sfery materialnej jak i osobistej. Częstą przyczyna prokrastynacji wynikających z braków jest brak odpowiednich zasobów materialnych, czyli narzędzi lub warunków do wykonania zadania. Do zasobów osobistych zaliczamy między innymi umiejętności i kompetencje których brak może skutkować niemożnością ukończenia zadania. Brak pewności siebie to również ważny czynnik mogący sabotować nasze działania.
Trzecia grupa czynników dotyczy prokrastynacji wynikającej z naszego własnego sposobu działania.
Perfekcjonizm zdecydowanie jest najbardziej znamienitym przykładem tej grupy. Dążąc do nieosiągalnej perfekcji często się zniechęcamy. Niezadowolenie z efektu końcowego może w przyszłości skutkować całkowitym zniechęceniem do realizacji zadania.
Nierealistyczne planowanie celów, priorytetów i zadań tez nie pomaga w realizacji zadań, tak jak i niepowodzenia nie wpływają pozytywnie na naszą motywację i zaangażowanie.
Niemożliwe do zrealizowania oczekiwania. Czasami kiedy wydaje nam się, że jesteśmy w stanie zrobić wszystko co nam się tylko zamarzy, podejmujemy się zadań kompletnie dla nas niewykonalnych.
Samozadowolenie i spoczywanie na laurach jako efekt wcześniejszych doświadczeń też może być przyczyną prokrastynacji.
Czwarta grupa obejmuje czynniki psychofizyczne, gdzie przyczyn prokrastynacji można doszukać się w fizycznym przemęczeniu, złym stanie zdrowia, czy zwyczajnym znużeniem tematem.
Jak przeciwdziałać prokrastynacji? Pierwszym krokiem aby nad nią zapanować będzie przeprowadzenie uczciwej oceny sytuacji. Poniższe pytania pomogą określić możliwe przyczyny naszego braku motywacji do działania.
Co mnie powstrzymuje przed działaniem?
Czego się obawiam w związku z realizacją zadania?
Czym grozi mi realizacja zadania?
Czy mam wszystko co jest mi potrzebne do realizacji zadania? Czego mi brakuje?
Co pomogłoby mi w realizacji zadania?
Czy mój stan zdrowia, moja forma fizyczna jest wystarczającą żeby podołać zadaniu?
Co zyskam z szybkiego wykonania zadania?Jakie korzyści mi ono przyniesie?
Po przeprowadzeniu autoanalizy rozpoczynamy etap eliminacji przyczyn i przeszkód.
Jeżeli przyczyną jest brak odpowiednich narzędzi lub umiejętności, zróbmy wszystko żeby je zdobyć.
Jeżeli niemożność realizacji zadania wynika z naszego przemęczenia lub zlej kondycji fizycznej, zadbajmy o swoje ciało abyśmy byli w stanie podołać zadaniu w późniejszym terminie.
Jeżeli nasze odkładanie na później wynika z niskiej samooceny, zacznijmy się nagradzać po ukończeniu kolejnych etapów. Mała przyjemność jeszcze nikomu nie zaszkodziła, a na pewno pomoże nam zwiększyć zadowolenie z wykonanej pracy.
Jeżeli zadanie jest nużące, a i tak musimy je wykonać, spróbujmy poszukać ciekawszych metod i sposobów aby je wykonać lub podzielmy je na krótsze etapy.
Jeżeli nasza prokrastynacja wynika z nieuświadomionych lęków, często już uświadomienie sobie ich istnienia pomaga nam znaleźć klucz do tego jak je zwalczać. Jeżeli mimo wszystko nie potrafimy poradzić sobie z nimi samodzielnie, można uciec się do poszukania pomocy na zewnątrz. Niektórym wystarczy zwykła rozmowa z przyjacielem, dla innych konsultacja z terapeutą, psychologiem lub coachem mogłaby się okazać dobrym rozwiązaniem.
Dagmara Dmitrzak 30.09.2015
Zapraszam do lektury artykułu mojego autorstwa na Strefapl.com