IN STA GRAM, patrzcie patrzcie co ja mam!

Pamiętacie wierszyk Danuty Wawiłow "Am stram gram"?

"Patrzcie, patrzcie co ja mam!"
"Ja mam piłkę Ratatam, która skacze ratatam, hop do góry ratatam i pod chmury ratatam."

Nie przypomina wam to życia prezentowanego przez użytkowników na #Instagramie?

Idealne życia, domy, rodziny, grzeczne dzieci, egzotyczne wakacje, obłędne krajobrazy, apetyczne dania, znane miejsca, drogie gadżety, sukcesy i niestające radości. Bajeczne kadry.

Czy wy tez jak wielu z nas złapaliście się w pułapkę idealnego życia na Instagramie?

Każdego dnia z Instagrama korzysta 500 milionów użytkowników. To naprawdę sporo. Osobiście bardzo nie lubię słowa użytkownik, bo anonimizuje człowieka, który stoi za tym słowem. Użytkownik to ty, ja, Twoi rodzice, dzieci, przyjaciele, sąsiedzi, kolega ze szkoły lub z pracy, pracownicy pobliskiego sklepu, twój lekarz, szefowa, manager... Ludzie wokół nas, nasi bliscy i nasi znajomi. Ludzie z ich marzeniami, uczuciami, problemami i potrzebami. Warto zaznaczyć, że 90% użytkowników należy do grupy wiekowej 20- 35 lat co jest bardzo znamienne w naszych czasach i dużo mówi o następnych pokoleniach. Nowe technologie, a wraz z nimi portale społecznościowe odgrywają olbrzymią rolę w naszym życiu a obraz kreowany w internecie staje się nieodzowną częścią naszego ja.

 

Jakie potrzeby kryją się za eksponowaniem swojego życia na Instagramie, a zwłaszcza przedstawiania się w takim, a nie innym świetle?

W jaki sposób Instagram pomaga nam zaspokajać nasze potrzeby psychologiczne?

Jakie zagrożenia wiążą się z czasem spędzanym na instagramie i jak ich uniknąć lub chociaż zminimalizować ich wpływ?

Teoria potrzeb Abrahama Maslowa zakłada, że aby być szczęśliwym i spełnionym człowiekiem wiodącym satysfakcjonujące życie różne nasze potrzeby powinny być zaspokojone. Co więcej, zaspokajanie jednych potrzeb, powoduje powstanie kolejnych potrzeb wyższego rzędu. Kiedy nasze podstawowe fizjologiczne potrzeby oraz potrzeba bezpieczeństwa zostaną zaspokojone, pojawiają się dwie ważne potrzeby związane z tożsamością i miejscem w społeczeństwie; potrzeba miłości i przynależności oraz potrzeba uznania, dwie potrzeby, które w nie do końca zdrowy sposób możemy zaspokoić publikując zdjęcia na Instagramie.

Bycie lubianym i kochanym - Potrzeba Miłości i Przynależności.

Poczucie miłości i akceptacji jest czymś koniecznym człowiekowi do rozwoju na każdym etapie życia. Potrzebę miłości i przynależności opisać można jako pragnienie uczuciowych związków, oraz przebywania z innymi ludźmi, należenia do społeczności, należenia do danej grupy, akceptacji ze strony innych, przyjaźni i zrozumienia.

Na Instagramie fakt, że ktoś polubił twoje zdjęcie lub zaczął Cie obserwować, pozwala poczuć się zauważonym, lubianym, kochanym. Dodatkowo używanie podobnych hasztagow #flowerlover #simplicity #slowlife  #goodvibes #powercouple #powergoals #instamatki #terazczytam #minimal #metoo  jednoczy osoby ich używające. Również posty zaczynane słowami "witajcie kochani" i "dobrej nocy kochani" tworzą pewnego rodzaju bliskość oraz dają poczucie wspólnoty i przynależności do większej grupy.

Teoretycznie tego typu aktywność powinna mieć całkiem sporo korzyści psychologicznych, pomaga na przykład zredukować poczucie osamotnienia, alienacji i/lub niezrozumienia w realnym świecie.

Podstawowym problemem jest na pewno to, że na Instagramie przedstawiamy zaledwie fragment, na dodatek świadomie wybrany fragment, naszego życia. Na Instagramie większość z nas nie pokazuje swojego życia takim, jakim jest. Wybieramy najlepszy, najciekawszy jego wycinek, który relacjonujemy na naszym profilu. Przedstawiamy się odbiorcy w taki sposób jaki chcemy żeby nas widział. W prawdziwym życiu jest to dużo trudniejsze.

Kolejnym negatywnym aspektem realizowania potrzeby miłości na Instagramie jest nadmierna koncentracja na często iluzorycznym poczuciu wspólnoty oraz powierzchownych lub wręcz nieistniejących kontaktach z internetowym odbiorca i zaprzestanie poszukiwania wartościowych relacji w swoim otoczeniu lub chociażby na innych portalach społecznościowych.

Bycie podziwianym - Potrzeba szacunku i uznania.

Potrzeba bycia podziwianym, czyli potrzeba szacunku i uznania, tłumaczona jest jako potrzeba uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi, a także dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi. Zaspokojenie tej potrzeby pozwala rozwinąć poczucie własnej wartości oraz zaufania do samego siebie,

W jaki sposób Instagram pomaga realizować tą potrzebne? To że ktoś zauważył, polubił lub skomentował Twoje zdjęcie, pomaga wzbudzi pozytywne emocje  i w szybki sposób podnieść samoocenę. Mechanizm jest bardzo prosty, ktoś lubi to co publikujemy, czyli nas podziwia, pozytywne komentarze również podnoszą naszą samoocenę, czujemy się szanowani i uznani. Im więcej pozytywnych reakcji, komentarzy i osób obserwujących twój profil,  tym bardziej bańka popularności, uznania rośnie i potrzeba uznania zostaje zaspokojona. 

Publikowanie idealnych kadrów na Instagramie może być szybkim sposobem na podniesienie poczucie własnej wartości. Potwierdzają to między innymi badania naukowców z Brunel University of  London, które  dowodzą ze często osoby stojące za popularnymi  statusami mają w rzeczywistości niskie poczucie pewności siebie, maja problemy z niską samoocenę i poszukują poklasku i uznania u internetowych fanów. 

Niestety, łatwo się uzależnić od pozytywnych opinii innych, oraz lajków. Istnieje również duże ryzyko obniżonej samooceny w sytuacji kiedy mamy niewystarczająca ilość pozytywnych relacji lub otrzymujemy negatywny komentarz. Boli tak samo jakby ktoś nas zignorował lub niewystarczająco dobrze ocenił w prawdziwym życiu. 

Zagrożenia dla oglądających.

Publikowane przez nas treści wpływają  też w znaczący sposób na naszych obserwatorów. W większości przypadków publikujemy zdjęcia swojego ciała wtedy, kiedy jest w najlepszej formie lub wybieramy kąt pod którym prezentuje się najlepiej. Nie publikujemy zdjęć kiedy jesteśmy rozczochrani a nasz pies właśnie zostawił nam brudne ślady łap na białej koszuli. Kiedyś problemy z samooceną i samoakceptacją zrzucaliśmy na obrazy prezentowane przez klasyczne media, telewizję i magazyny, teraz to Instagram jest dominującym źródłem kompleksów i frustracji . Przykładowo, 32 proc. nastolatek twierdzi, że „kiedy czują się źle ze swoim ciałem, Instagram pogarsza ich samopoczucie" . Badania przeprowadzone przez Facebooka wykazały, że aplikacja Instagram jest szkodliwa dla milionów młodych użytkowników, zwłaszcza nastoletnich dziewcząt, u których pogarsza zaburzenia wizerunku własnego ciała - opisuje "Wall Street Journal".  Jeszcze inne badania pokazują, że wśród nastolatków, którzy mieli myśli samobójcze, u 13 proc. użytkowników brytyjskich i 6 proc. użytkowników amerykańskich chęć odebrania sobie życia wzięła swój początek na Instagramie.

Instagram jest tak samo szkodliwy dla osób dorosłych, powodując oprócz problemów z samooceną i samoakceptacją, frustrację z niemożności realizacji niektórych marzeń, które innym przychodzą z łatwością (pozorną być może). Nieidealne ciała, nieidealne domy, nieidealne związki, nieidealne dzieci, nieidealne życia to wszystko zwiększa poziom frustracji, jest źródłem negatywnych emocji w stosunku do siebie i do własnego otoczenia a także powodem spadku samooceny oraz szacunku i zaufania w stosunku do samego siebie. I nie ma tu żadnego znaczenia fakt, że na ogół jesteśmy świadomi, że prezentowane treści nie są, lub nie w pełni są prawdziwe. Nasz umysł notuje tylko te piękne kadry i to właśnie one i rozbieżność między nimi a naszym życiem, mogą powodować dyskomfort i frustrację. 

Pułapka Instagrama i jak z niej wyjść.

Warto pamiętać, że z Instagramem jest tak jak z większością narzędzi, przykładowo młotkiem możemy wbić gwoźdź, ale również można komuś zrobić krzywdę. Wszystko zależy w jaki sposób będziemy go używać, im bardziej świadomie i z szacunkiem dla siebie i innych, tym lepiej.

Z założenia Instagram miał być miejscem do dzielenia się zdjęciami, migawkami z życia, wspomnieniami, jednak z czasem stal się potężnym narzędziem społecznościowym i marketingowym, mającym swoje wady i zalety. Opisałam kilka konsekwencji psychologicznych, natomiast warto również pamiętać, że przy pomocy Instagrama możemy nagłaśniać ważne społeczne zjawiska, proekologiczne akcje, zachęcać do świadomej konsumpcji, dbania o naturę, zbierać datki na potrzebujących lub po prostu promować swój biznes. 

Aby świadomie korzystać z tego popularnego serwisu, z którego korzysta miliard użytkowników i uwolnić się od negatywnego wpływu Instagrama na nasze życie i zadbać o swoje zdrowie psychiczne, zachęcam was do odpowiedzenia na kilka pytań:

1. Dlaczego używam Instagrama?

Odpowiedz na to pytanie pozwoli Ci określić motywy użytkowania aplikacji. 

Warto pamiętać, że ile osób, tyle odpowiedzi, najczęstsze to: "dzielę się zdjęciami ze znajomymi" "pozostaję w kontakcie" "jestem na bieżąco", "szukam inspiracji" "promuję moja markę/firmę", "obserwuję osoby znaczące", "bo lubię oglądać zdjęcia", "dla rozrywki" . Zachęcam Cię do udzielenia Twojej własnej odpowiedzi

2. W jakim celu oglądam zdjęcia innych  na Instagramie? 

Zdarza wam się przeglądać profile innych osób, przyjaciół, znajomych, gwiazd, influencerow?  W jakim celu to robicie? Żeby zobaczyć co się dzieje w ich życiu? Żeby się rozerwać, wypełnić czas czy jest to prosty automatyzm?

3. Kiedy najczęściej oglądam zdjęcia na Instagramie?

W domu w pracy, w przerwie, w komunikacji miejskiej, przed snem, po przebudzeniu

4. Co mi to daje? 

5. W jakim celu publikuję swoje własne zdjęcia?

5. Ile czasu spędzam na Instagramie dziennie?

Jeżeli nie potrafisz odpowiedzieć na to pytanie istnieją aplikacje rejestrujące nasza aktywność na różnych portalach. Średni czas spędzony na Instagramie to 30 minut dziennie. To sporo , 3, 5 godziny tygodniowo, 182 godziny w roku, czyli ponad tydzień. Może chciałbyś/ chciałabyś spożytkować ten czas inaczej?

6. Co czuję kiedy oglądam piękne zdjęcia na Instagramie?

Spróbuj ocenić swoje uczucia. Więcej jest tych pozytywnych czy przeważają te negatywne?

7. Co czuję kiedy inni pozytywnie oceniają moje zdjęcia?

Jesteś podekscytowany/a? A może nie wzbudza to w Tobie żadnej reakcji?

8. Co czuję kiedy inni negatywnie lub nie wystarczająco oceniają/komentują moje zdjęcia?

Smutek, złość, a może jeszcze coś innego?

Jeżeli z powyższych pytań wynika ze Instagram jest dla Ciebie bardziej źródłem frustracji i negatywnych emocji aniżeli przyjemności i zdrowej satysfakcji, zastanów się w jaki sposób możesz ograniczyć czas użytkowania Instagrama i jaką czynnością można by go zastąpić tak żeby nie uciekać od realnego świata, ale go upiększać i poprawiać?  

Przykładowo każdego dnia spędzasz 30 minut na Instagramie? Spróbuj zamienić te 30 minut na naukę języka obcego, spacer z psem, ćwiczenia fizyczne, medytacje, kawę, dokarmianie dzikiej fauny, kąpiel z bąbelkami, rozmowę przez telefon z przyjacielem, wniesienie zakupów sąsiadce, drzemkę albo dobrą książkę, albo jeszcze inna czynność, która sprawi, że Twoje życie stanie się piękniejsze i bardziej wartościowe.